Dializy: co to jest i na czym polega zabieg?
Dializa to zaawansowany zabieg leczniczy, który jest absolutnie kluczowy dla osób z niewydolnością nerek. Jej podstawowym celem jest usunięcie z krwi nagromadzonych produktów przemiany materii, które w prawidłowych warunkach są filtrowane i wydalane przez zdrowe nerki, a także pozbycie się nadmiaru wody z organizmu. Gdy nerki przestają prawidłowo funkcjonować, te toksyczne substancje zaczynają się kumulować, prowadząc do poważnych zaburzeń w całym organizmie. Proces dializy, często nazywany sztuczną nerką, odtwarza tę kluczową funkcję, ratując życie i poprawiając jego jakość. Decyzja o rozpoczęciu dializy jest zawsze indywidualna i zależy od kompleksowego stanu klinicznego pacjenta, a nie wyłącznie od poziomu kreatyniny we krwi, uwzględniając takie czynniki jak przeładowanie płynami, hiperkaliemię, kwasicę metaboliczną czy objawową mocznicę.
Dializa – co to jest i kiedy jest potrzebna?
Dializa to ratująca życie metoda leczenia, która jest niezbędna, gdy nerki tracą swoją zdolność do efektywnego filtrowania krwi. Kiedy nerki nie są w stanie usuwać z organizmu toksycznych substancji, takich jak produkty przemiany materii, nadmiar soli i wody, dochodzi do ich niebezpiecznego gromadzenia się. Przewlekła choroba nerek, której głównymi przyczynami są cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, może rozwijać się latami i często jest bezobjawowa aż do bardzo zaawansowanego stadium. Wówczas pojawiają się symptomy takie jak chroniczne zmęczenie, obrzęki, duszność, utrata apetytu, problemy ze snem czy uciążliwy świąd skóry. W takich sytuacjach dializa staje się jedynym sposobem na przywrócenie równowagi w organizmie i zapobieżenie dalszemu pogarszaniu się stanu zdrowia. Dializa umożliwia również usuwanie z organizmu specyficznych toksyn, takich jak alkohole (metanol, etanol), glikol etylenowy czy lit, co jest kluczowe w przypadkach zatruć.
Jak długo można żyć na dializie?
Dializa jest metodą, która pozwala pacjentom z niewydolnością nerek na utrzymanie dobrej jakości życia przez bardzo długi czas, często przez kilkadziesiąt lat. W przypadku przewlekłej choroby nerek, która zazwyczaj wymaga dializ do końca życia, przeszczep nerki jest oczywiście alternatywą, ale nie zawsze jest możliwy. Dzięki regularnym zabiegom, organizm jest oczyszczany z toksyn, a gospodarka wodno-elektrolitowa jest stabilizowana, co znacząco wpływa na komfort życia i możliwość prowadzenia aktywnego trybu życia. Pacjenci dializowani mogą pracować, podróżować i realizować swoje pasje, pod warunkiem ścisłego przestrzegania zaleceń lekarskich, w tym odpowiedniej diety i stylu życia.
Rodzaje dializ – hemodializa i dializa otrzewnowa
Hemodializa – jak działa filtracja krwi?
Hemodializa, znana również jako dializa pozaustrojowa, jest najczęściej stosowanym rodzajem dializy. Podczas tego zabiegu leczniczego, krew pacjenta jest pobierana z organizmu i przepływa przez specjalne urządzenie zwane dializatorem, który pełni funkcję sztucznej nerki. Wewnątrz dializatora znajduje się błona półprzepuszczalna, która oddziela krew od płynu dializacyjnego. Dzięki różnicy stężeń substancji między krwią a płynem dializacyjnym, toksyny, produkty przemiany materii i nadmiar wody przenikają przez błonę do płynu, który następnie jest usuwany z organizmu. Oczyszczona krew wraca do krwiobiegu pacjenta. Aby umożliwić łatwy dostęp do naczyń krwionośnych, przed rozpoczęciem hemodializy tworzy się przetokę tętniczo-żylną lub zakłada się cewnik. Hemodializa jest zazwyczaj wykonywana minimum co 3 dni w stacjach dializ i trwa zwykle od 3 do 6 godzin.
Dializa otrzewnowa – oczyszczanie w domu
Dializa otrzewnowa, nazywana również dializą wewnątrzustrojową, to innowacyjna metoda oczyszczania krwi, która wykorzystuje jamę brzuszną pacjenta jako naturalną błonę filtrującą. W tym celu do jamy otrzewnowej wszczepia się specjalny cewnik. Przez ten cewnik do jamy brzusznej wprowadzany jest płyn dializacyjny. Toksyny i nadmiar wody z naczyń krwionośnych jamy brzusznej przenikają do płynu dializacyjnego, który po kilku godzinach jest usuwany z organizmu i zastępowany świeżą porcją. Ta metoda jest wykonywana kilka razy dziennie w warunkach domowych, co daje pacjentowi większą niezależność i elastyczność w planowaniu dnia. Jest to szczególnie korzystne dla osób, które mogą samodzielnie wykonywać zabieg.
Jak czuje się pacjent po dializie?
Potencjalne skutki uboczne i powikłania dializy
Sam zabieg dializy jako taki nie jest bolesny, jednak moment wytworzenia dostępu naczyniowego, czyli założenia cewnika lub stworzenia przetoki tętniczo-żylnej, może być związany z dyskomfortem. Po zakończeniu zabiegu dializy pacjent może odczuwać różne objawy. Do najczęściej zgłaszanych należą obniżenie lub wzrost ciśnienia tętniczego, kurcze mięśniowe, bóle głowy, nudności lub uczucie świądu skóry. W przypadku hemodializy, potencjalne powikłania obejmują problemy z dostępem naczyniowym, krwawienia oraz stany zapalne. Dializa otrzewnowa również wiąże się z ryzykiem powikłań, takich jak zapalenie ujścia cewnika, zapalenie otrzewnej, powstawanie przepuklin czy przeciekanie płynu dializacyjnego. Ważne jest, aby pacjenci regularnie konsultowali się z lekarzem w celu monitorowania stanu zdrowia i zapobiegania ewentualnym komplikacjom.
Czy dializy są finansowane przez NFZ?
Historia dializoterapii w Polsce
Dializy są w pełni finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), co oznacza, że dla pacjentów są one bezpłatne. Narodowy Fundusz Zdrowia pokrywa nie tylko koszty samych zabiegów, ale również koszty transportu pacjenta na hemodializę, co jest znacznym ułatwieniem dla wielu osób. Historia dializoterapii w Polsce sięga lat 50. XX wieku, kiedy to w 1958 roku w Poznaniu przeprowadzono pierwszy zabieg hemodializy. Od tamtej pory technologia i metody dializy znacznie się rozwinęły, poprawiając dostępność i skuteczność leczenia dla tysięcy pacjentów w całym kraju, którzy dzięki tej terapii mogą cieszyć się życiem pomimo niewydolności nerek.
Dodaj komentarz